نرخ بازگشت سرمایه (Return on Investment)

نرخ بازگشت سرمایه(Return on Investment) چیست؟

نرخ بازگشت سرمایه، شاخصی است که میزان سوددهی یک سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد و سود به‌دست‌آمده از یک سرمایه‌گذاری را نسبت به هزینه سرمایه‌گذاری‌شده می‌سنجد. بدیهی است هرچه این نسبت بزرگتر باشد سود به‌دست‌آمده بیشتر است.  

صاحبان سرمایه از این معیار برای ارزیابی کارایی یک سرمایه‌گذاری یا مقایسه کارایی چندین سرمایه‌گذاری مختلف استفاده می‌کنند .

مثال: فرض کنید شخص الف تصمیم می‌گیرد در بازار بورس سرمایه‌گذاری کند. پس تعدادی سهم از بازار بورس می‌خرد. ولی شخص ب ترجیح می‌دهد سرمایه خود را به یک واحد آپارتمان تبدیل کند و در آینده آن را به فروش برساند. سوال این است که چطور این دو گزینه سرمایه‌گذاری را با هم مقایسه کنیم؟ کدام گزینه بهتر است؟ در حالی که سرمایه اولیه آنها متفاوت است؟ راه‌حل این مقایسه استفاده از نرخ بازگشت سرمایه است. اگر شخص الف با فروش سهام نرخ بازگشت سرمایه 50 داشته باشد اما نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری شخص ب 30 باشد سرمایه‌گذاری شخص الف بهتر است. حتی اگر مبلغ بازدهی شخص الف از لحاظ ریالی کمتر باشد. در واقع در نتیجه به‌دست آمده از نرخ بازگشت سرمایه هر سرمایه‌گذاری بدون در‌نظر‌گرفتن مبلغ ریالی سرمایه اولیه و مبلغ نهایی حاصل از سرمایه‌گذاری سنجیده می‌شود.

نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه:

نرخ بازگشت سرمایه باکم کردن مجموع هزینه اولیه سرمایه‌گذاری از ارزش نهایی آن و سپس تقسیم این عدد بر هزینه سرمایه‌گذاری محاسبه شده  و نهایتا این نسبت به‌صورت درصد بیان می‌شود.
<!--[endif]-->

به طور مثال فرض کنید یک فرد در بازار بورس تعداد 100 واحد از صندوق سرمایه‌گذاری را با قیمت 1000 تومان خریداری می‌کند و پس از مدتی آن‌ها را با قیمت 1500 تومان به فروش می‌رساند. نرخ بازگشت سرمایه بعد از این مدت 50 خواهد‌بود.یعنی به ازای هر 100 تومان در این گزینه سرمایه‌گذاری، می‌توان 50 تومان سود کسب کرد.

اگر فرد مورد نظردر طول نگهدای سهام به طور مثال 5000 تومان هم سود سهام دریافت کرده باشد بایستی آن را به‌صورت کسر و به ارزش فعلی سرمایه‌گذاری اضافه نمود و نرخ بازگشت سرمایه 55 خواهد شد. 

محدودیت های ROI :

باید توجه داشت که نرخ بازگشت سرمایه علیرغم سادگی و محبوبیت، محدودیت هایی هم دارد که باعث می‌شود اگر فقط از همین یک شاخص  در تصمیم‌گیری برای یک سرمایه‌گذاری استفاده شود، گمراه‌کننده باشد. از جمله محدودیت‌ها این است که در نرخ بازگشت سرمایه(ROI) ارزش زمان در نظر گرفته نمی‌شود. به‌عنوان مثال ممکن است نرخ بازگشت سرمایه در پروژه الف 50 باشد واین بازدهی را در یک سال داشته باشد اما نرخ بازگشت سرمایه در پروژه ب 150 باشد ولی در 10 سال. بنابراین ارزش پروژه الف با این‌که نرخ بازگشت سرمایه کم‌تری دارد بیشتر است.
محدودیت دیگر ROI که بسیار قابل توجه است و می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها گمراه‌کننده باشد این است که هیچگونه ارزیابی ریسک در محاسبات آن انجام نمی‌شود و مدیرانی که با مقیاس مالی نرخ بازگشت سرمایه تصمیم به سرمایه‌گذاری می‌گیرند باید با احتیاط عمل کنند تا دچار گمراهی نشوند.
 
جمع بندی:

نرخ بازگشت سرمایه به‌دلیل تطبیق‌پذیری و سادگی به‌عنوان یک معیار ابتدایی محبوب برای ارزیابی سودآوری یک سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. اما باید توجه داشت که ضریب اطمینان آن به‌اندازه اعدادی است که در محاسبات وارد می‌شود. وقتی از ROI برای تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود باید ریسک پیش‌بینی‌ها از سود خالص که می‌تواند خیلی خوش‌بینانه و یا حتی‌بدبینانه باشد در‌نظر گرفته‌شود.

تهیه کننده: منصوره یزدانی پور - کارشناس واحد تجاری‌سازی و بازرگانی جهاد دانشگاهی صنعتی‌ اصفهان