هدررفت سالانه ۳۵ میلیون تن محصولات کشاورزی؛ برنامه ۱۰ ساله برای نصف کردن ضایعات

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان، نخستین رویداد ملی مدیریت پسماند و ضایعات کشاورزی و صنایع ایران غذایی (مپکا) به همت جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان و با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان و اتاق بازرگانی اصفهان و معرفی سه تیم ایده پرداز برتر برگزار شد.

مهندس ابوذر پورمدنی رئیس جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان و رئیس رویداد ملی مپکا گفت: برنامه‌ای ده‌ساله از ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۱ تدوین شده که بر اساس آن، نرخ ضایعات کشاورزی باید از حدود ۳۰ درصد به ۱۵ درصد کاهش پیدا کند.

وی اضافه کرد: بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای استفاده بهینه از پسماندهای کشاورزی و تبدیل آنها به محصولات جانبی مانند خوراک دام ضرورت دارد.

دکتر حامد صابریان دبیر علمی این رویداد اظهار کرد: ضایعات به دو دسته «تلفات» (پیش از عرضه محصول به بازار) و «دورریز» (از مرحله خرده‌فروشی تا مصرف) تقسیم می‌شوند و برای کاهش آن باید رویکردی جامع از مزرعه تا سفره دنبال شود.

وی افزود: در این رویداد چالش های مهمی از قبیل پایش ضایعات و ارزش اقتصادی آن ها، فناوری های نوین جهت کاهش ضایعات، بازچرخانی و فرآوری پسماندهای کشاورزی جهت تولید ترکیبات با ارزش افزوده و تولید خوراک دام از ضایعات به عنوان محور قرار گرفتند و طرح های پژوهشگران در این محورها دریافت شد. 

دبیر علمی مپکا گفت: در این برنامه، کارشناسان با اشاره به میزان بالای هدررفت محصولات کشاورزی در کشور، اصلاح زنجیره تولید و مدیریت ضایعات را یکی از مهم‌ترین راهبردهای تأمین امنیت غذایی دانستند.

دکتر محمد شاهدی استاد علوم و صنایع غذایی دانشگاه صنعتی اصفهان و عضو فرهنگستان علوم ایران تأکید کرد: بسته‌بندی غیر استاندارد از مهم‌ترین عوامل ضایعات است، به عنوان مثال خیار را در کیسه‌های پلاستیکی بدون منافذ تنفسی بسته‌بندی می‌کنیم؛ در نتیجه رطوبت و گرما ایجاد شده و محصول ظرف ۴۸ ساعت فاسد می‌شود. این در حالی است که با بسته‌بندی صحیح و استفاده از زنجیره سرد، می‌توان عمر محصول را تا ۲۰ روز افزایش داد.

وی پیشنهاد کرد: در ایران نیز باید مجتمع‌های عرضه محصولات محلی در مسیرهای شهری ایجاد شود تا کشاورزان بتوانند محصول خود را با بسته‌بندی مناسب عرضه کنند. این مجتمع‌ها علاوه بر عرضه محصول سالم، می‌توانند صنایع دستی، غذای سنتی و فروشگاه‌های محلی را در خود جای دهند و هم برای کشاورز سودآوری داشته باشند و هم برای گردشگران جذابیت ایجاد کنند.

دکتر عادل میر مجیدی مشاور وزیر جهاد کشاورزی در امور مدیریت ضایعات عنوان کرد: در حال حاضر حدود ۳۰ درصد از محصولات کشاورزی و غذایی ایران در مراحل مختلف از تولید تا مصرف از بین می‌رود؛ رقمی که معادل ۳۵ میلیون تن ماده غذایی با ارزشی نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار است.

وی افزود: این میزان هدررفت برابر با غذای سالانه ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر و حدود ۱۰ تا ۱۳ میلیارد مترمکعب آب است.

دکتر سید ضیاء نصرتی، مدیرکل دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی نیز بحران آب کشور را بیشتر «مدیریتی» دانست تا طبیعی و افزود: با توجه به مصرف بیش از ۹۰ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی، مدیریت ضایعات می‌تواند سهم قابل توجهی در افزایش بهره‌وری آب ایفا کند.

به گفته مسوولان حاضر در این برنامه، شکل‌گیری «اکوسیستم ملی کاهش ضایعات کشاورزی» و همکاری نهادهای علمی، فناورانه و اجرایی، پیش‌شرط دستیابی به اهداف کلان امنیت غذایی کشور است.

در پایان 5 طرح منتخب در قسمت مساله محور ارائه شد و توسط داوران ارزیابی شد و سه طرح اول به شرح زیر اعلام شد:

۱- تولید خوراک دام فراسودمند از ضایعات کشاورزی - مسوول طرح: دکتر زهره حمیدی اصفهانی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

۲- فرآوری غشایی پساب کارخانه تصفیه روغن نباتی– مسوول طرح: دکتر حسین میرسعید قاضی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران

۳- تولید برق از طریق امحاء پسماند و ضایعات کشاورزی با بکارگیری فناوری پلاسمایی– مسوول طرح: دکتر جواد کریمی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان مانا سولار جاوید

گفتنی است تیم های برتر این رویداد علاوه بر دریافت جوایز نقدی تا سقف ۵ میلیارد ریال در قالب گرنت پژوهشی حمایت ویژه خواهند شد.